Endoproteza.com
Informator dla pacjentów
Wskazania do zabiegu
Rodzaje endoprotez
Zabieg małoinwazyjny
Rehabilitacja po zabiegu
Według WHO zabieg wszczepienia endoprotezy biodra to jedna z procedur chirurgicznych o najwyższej skuteczności, jeśli chodzi o poprawę funkcji i zniesienie bólu.
Ból kolana to jedna z najczęstszych dolegliwości w wieku średnim i starszym. Co możemy zrobić, kiedy staw jest bardzo zniszczony?
Bóle barku związane są często z uszkodzeniem tkanek miękkich lub zniszczeniem samego stawu. Uszkodzenia nieodwracalne można leczyć założeniem endoprotezy.
Najczęściej zadawane pytania:
Czy już muszę mieć założoną endoprotezę?
Głównym wskazaniem do założenia endoprotezy są silne dolegliwości bólowe, których już nie potrafimy skutecznie leczyć bez operacji. Czasem występują one przy stosunkowo mało nasilonych zmianach zwyrodnieniowych, ale czasami jest na odwrót: duże zmiany widoczne na zdjęciu rentgenowskim nie powodują silnych dolegliwości. To pacjent wie jak bardzo go boli chory staw i czy jest jeszcze w stanie funkcjonować. Jeśli nie to czas pomyśleć o zabiegu. Inne wskazania do zabiegu, oprócz silnego bólu, to duże przykurcze w stawie czy pojawiający się zanik kości panewki stawu biodrowego.
Jak długo przebiega rehabilitacja po zabiegu?
Proces dochodzenia do zdrowia możemy podzielić na 3 etapy.
Podczas pierwszego etapu, która trwa około 6 tygodni pacjent nabiera sił i pewności operowanego biodra. Po tym okresie pacjent z reguły jest w stanie funkcjonować bez koniecznych wcześniej odpoczynków w ciągu dnia lub wcześniejszego udania się na spoczynek nocny.
W drugim etapie pacjent nadal nabiera sił. Zaczyna funkcjonować samodzielnie. Po zakończeniu trzeciego miesiąca pacjent jest z reguły w stanie wrócić do wcześniejszych obowiązków przez cały dzień.
W trzecim etapie, który trwa do 6 miesięcy po zabiegu (czasem nawet do 1 roku) pacjent nadal odczuwa poprawę siły i pewności operowanej kończyny. Przez cały okres rehabilitacji pooperacyjnej ważne jest wzmacnianie mięśni wokół operowanego stawu.
Jakie jest znieczulenie do zabiegu założenia endoprotezy?
Najczęściej stosowane jest znieczulenie podpajęczynówkowe (inaczej nazywane przewodowym). Polega ono na podaniu środka znieczulającego w przestrzeń pomiędzy kręgami kręgosłupa lędźwiowego. Wymaga to pewnej współpracy ze strony pacjenta. Znieczulona zostanie dolna część ciała (od pas w dół). Pacjent jest wtedy przytomny, można z nim rozmawiać. Podane leki uspakajające powodują, że nie stresuje go to, co się dzieje w trakcie zabiegu. Do zalet tego znieczulenia należy jego bezpieczeństwo, lepszy efekt przeciwzakrzepowy oraz fakt utrzymywania się znieczulenia jeszcze jakiś czas po zabiegu. Zamiast znieczulenia podpajęczynówkowego może też być zastosowane znieczulenie ogólne. Wymaga ono wprowadzenia rurki intubacyjnej do tchawicy w celu prowadzenia oddychania za pacjenta. Podane leki znieczulające powodują utratę przytomności i zwiotczenie mięśni uniemożliwiające samodzielne oddychanie.
Która endoproteza jest lepsza bezcementowa czy cementowana?
Endoprotezy bezcementowe, mocowane bezpośrednio w kości. Panewka jest mocowana na wcisk (press-fit) lub wkręcana. Panewka i trzpień pokryte są warstwą porowatego tytanu, w którą przerasta kość, zapewniając stabilność połączenia implantu z kością. Czasem porowaty tytan pokryty jest dodatkowo warstwą hydroksyapatytu, mającym ułatwiać przerastanie kości. Endoprotezy bezcementowe zakładane są w przypadku dobrej jakości tkanki kostnej. Zaletą protez bezcementowych jest: 1) krótszy czas operacji, 2) większa oszczędność kości pacjenta, 3) większy wybór elementów ciernych (artykulacji), w tym, tych podlegających mniejszemu zużyciu. Wadą natomiast jest: 1) większe ryzyko migracji implantu w kości, 2) większe ryzyko złamań wokół implantu.
Endoprotezy cementowane, mocowane za pomocą cementu kostnego. Panewka jest najczęściej polietylenowa bezpośrednio cementowana w panewce kostnej. Trzpień metalowy jest cementowany w jamie szpikowej. Zaletą protez cementowanych jest: 1) pewne, pierwotne mocowanie w kości dające często lepszy wczesny efekt przeciwbólowy, 2) mniejsze ryzyko złamań wokół endoprotezy. Wadą natomiast jest: 1) możliwość pękania z czasem warstwy cementowej, 2) trudności w usunięciu warstwy cementu podczas wymiany zużytej czy obluzowanej endoprotezy. Czasem jeden element endoprotezy mocowany jest z użyciem cementu, a drugi bezcementowo. Jest to tzw. endoproteza hybrydowa.
Średnie wyniki leczenia z użyciem endoprotezy bezcementowej i cementowanej są podobne. Wybór rodzaju endoprotezy cementowanej czy bezcementowej zależy od stanu kości i aktywności pacjenta. U osób mniej aktywnych i ze słabą kością stosuje się raczej protezy cementowane. U osób bardziej aktywnych z mocniejszą kością raczej protezy bezcementowe.
Czy muszę zrezygnować z uprawiania sportu po zabiegu?
Pacjent może wrócić do swojej aktywności z przed choroby, ale należy unikać uprawiania sportów znacznie obciążających stawy biodrowe i kolanowe takich jak: biegi długodystansowe, koszykówka, siatkówka, piłka nożna, ostre zjeżdżanie na nartach, tenis, sporty walki. W przypadku wątpliwości należy zawsze skontaktować się z chirurgiem operującym. Należy też unikać ruchów prowokujących zwichnięcie endoprotezy biodra i przestrzegać zaleceń z tym związanych. Jako, że aktywność fizyczna jest potrzebna dla zachowania stanu zdrowia, zalecana jest aktywność i sporty nieobciążające nadmiernie stawów takie jak: taniec towarzyski, uprawianie ogrodu, pływanie, jazda rowerem, żeglarstwo, kręgle.
Przygotowanie przed zabiegiem
Właściwe przygotowanie pacjenta przed zabiegiem endoprotezoplastyki biodra jest bardzo ważne i może znacząco wpłynąć na wynik zabiegu i zmniejszyć ryzyko powikłań.
6-8 tygodni przed zabiegiem
Kontrola u Lekarza Rodzinnego – lekarz oceni Pana/Pani ogólny stan zdrowia, głównie pod kątem chorób przewlekłych wymagających korekcji leczenia (np. nadciśnienie, cukrzyca, niewydolność serca, nerek, choroby tarczycy, niedokrwistość, przewlekłe infekcje układu moczowego itp.) Ważne jest rozważenie rozpoczęcia przyjmowania preparatów żelaza, kwasu foliowego i preparatów multiwitaminowych. Zabieg założenia endoprotezy wiąże się często ze znaczną utratą krwi, dlatego czym lepszą morfologię będzie miał pacjent przed zabiegiem, tym lepiej ten zabieg zniesie, a ryzyko powikłań też będzie mniejsze. Dlatego pacjenci poziomem hemoglobiny poniżej 14 g/dl. powinni już teraz rozpocząć przyjmowanie preparatów żelaza i kwasu foliowego.
Szczepienia przeciwko żółtaczce: Jeśli pacjent nie był zaszczepiony wcześniej jest to ostatni moment na rozpoczęcie serii szczepień. Zwykle stosuje się cykl 3 szczepień: pierwsze, drugie po miesiącu, 2 tygodnie po drugim szczepieniu pojawia się odporność umożliwiająca przeprowadzenie zabiegu. Należy pamiętać o trzecim szczepieniu za 6 miesięcy, które zapewnia długotrwałą odporność.
Kontrola stomatologiczna – ważne jest wyleczenie wszystkich ognisk zapalnych w jamie ustnej, mogące stanowić źródło infekcji. Proszę poprosić lekarza stomatologa o stosowne zaświadczenie.
Organizacja pomocy po zabiegu – Nieoceniona i niezbędna jest pomoc najbliższych z rodziny, sąsiadów, przyjaciół przez kilka tygodni po powrocie do domu po zabiegu operacyjnym.
Dieta – zdrowa dieta z dużą ilością owoców, warzyw, białka, produktów pełnoziarnistych. Dobrym źródłem żelaza jest czerwone mięso, warzywa zielonolistne jak szpinak, kapusta włoska czy nać pietruszki. Należy przyjmować duże ilości płynów, głównie wody czy soków owocowo-warzywnych.
Wyposażenie pomocnicze – przygotować zawczasu 2 kule łokciowe, pończochy przeciwżylakowe, skarpetki antypoślizgowe lub wygodne obuwie do rehabilitacji, 2 komplety żelek chłodzących, wygodny dres.
Specjalne nakładki na sedes są pomocne, ale dla pacjentów operowanych metodą małoinwazyjną niekonieczne. Ważne jest odpowiednie przygotowanie łazienki, sypialni, pokoju, aby usunąć możliwe przeszkody w postaci chodników, dywanów czy przewodów elektrycznych. Dobrze jest, jeśli te pomieszczenia znajdują się na jednym piętrze, bez potrzeby chodzenia po schodach przez pierwsze kilka tygodni po zabiegu.
Ćwiczenia – nauka chodzenia o 2-ch kulach przed zabiegiem. Wskazane jest wykonywane opisanych dalej ćwiczeń również przed zabiegiem.
Palenie tytoniu – palenie zmniejsza wydolność oddechową, a także upośledza zdolność gojenia tkanek. Wskazane jest rzucenie palenia, co najmniej 6-8 tygodni przed zabiegiem i po zabiegu.
1-2 tygodnie przed zabiegiem
Lekarstwa – niektóre lekarstwa należy odstawić na 1-2 tygodnie przed zabiegiem:
Aspiryna (Polopiryna, Acard, Polocard) w dawce powyżej 300mg/dziennie
Leki przeciwzapalne (np. Diklofenak, Majamil, Olfen, Dicloberl, Naproksen, Meloksikam, Aspikam, Piroksikam, Ibuprofen, Ibuprom, Aulin, Nimesil itp.)
Leki przeciwkrzepliwe np. Acenokumarol, Warfin (należy wtedy zastąpić je lekiem w iniekcji podskórnej) także Tiklopidyna czy Clopidogrel.
Niektóre witaminy np. witamina E, K, także produkty spożywcze uzupełnione o te witaminy
Preparaty ziołowe (ginko-biloba, szałwia, rumianek, arnika, kasztanowiec, dziurawiec, czosnek itp.)
W tym okresie można przyjmować leki przeciwbólowe zawierające paracetamol, tramadol (Apap, Poltram Combo itp.) oraz przeciwzapalne zawierające celekoksyb (Aclexa, Celebrex). W razie wątpliwości należy skonsultować się z Lekarzem Rodzinnym lub chirurgiem operującym.
1 dzień przed przyjęciem do szpitala
Dieta powinna być lekkostrawna. Szczególną uwagę proszę zwrócić na właściwą pracę jelit i pełne wypróżnienie. W razie potrzeby można się wspomóc lekami przeczyszczającymi. Paznokcie obciąć krótko, zmyć lakier z paznokci.
Należy wziąć dokładny prysznic. Nie należy golić włosów okolicy miejsca operowanego. Należy spać w świeżo upranej piżamie lub koszuli i w świeżo upranej pościeli.
Należy przygotować:
Skierowanie do szpitala
Wymagane zaświadczenia od stomatologa, lekarza rodzinnego i leczących specjalistów (kardiolog, chirurg naczyniowy itp.) Zaświadczenia o szczepieniu p/żółtaczce. (wypełniona Karta Przygotowania Medycznego do Zabiegu Endoprotezoplastyki)
Dokumentację medyczną z poprzednich pobytów szpitalnych
Przyjmowane leki i ich dokładny spis ze sposobem dawkowania
Posiadane wyniki badań. Wynik grupy krwi. Zdjęcia Rtg. Usg naczyniowe itp.
2 kule, pończochy przeciwżylakowe (w przypadku żylaków), skarpetki przeciwpoślizgowe, wygodne obuwie, wygodny dres